Ngày 25 tháng 4 năm 1947, trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp diễn ra ác liệt, đồng chí Phạm Văn Khang, Tổ trưởng sản xuất của Sở Đúc tiền – Bộ Tài chính, cùng đồng đội được giao nhiệm vụ đặc biệt: vận chuyển tiền giấy, máy in tiền và tài liệu của cơ quan ấn loát đặc biệt Trung ương và Sở Đúc tiền đến Chiến khu Việt Bắc. Đây là nhiệm vụ mang tính chiến lược, góp phần đảm bảo nguồn tài chính cho cuộc kháng chiến.
 |
| Khuôn viên Nghĩa trang Liệt sĩ Phạm Văn Khang và đồng đội, xã Xuân Vân, tỉnh Tuyên Quang. |
Trong hành trình vượt sông Lô và sông Gâm bằng ca nô, đoàn công tác đã bị máy bay giặc Pháp phát hiện, truy đuổi và tấn công tại thôn Minh Tân, xã Phúc Ninh (nay thuộc xã Xuân Vân, tỉnh Tuyên Quang). Mặc dù phải đối mặt với tình huống nguy hiểm, đồng chí Phạm Văn Khang cùng đồng đội đã anh dũng chiến đấu để bảo vệ tài liệu, máy móc và tiền bạc khỏi sự phá hoại của kẻ thù. Tuy nhiên, trong trận chiến không cân sức ấy, đồng chí Phạm Văn Khang và một số đồng đội đã hi sinh.
Sau khi sự việc xảy ra, nhân dân thôn Minh Tân đã tổ chức mai táng các liệt sĩ bên ven bờ sông Lô. Những ngôi mộ tập thể ấy không chỉ là nơi yên nghỉ của các anh hùng mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết và lòng biết ơn sâu sắc của nhân dân đối với những người đã hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc.
 |
| Bia đá tại Nghĩa trang Liệt sĩ Phạm Văn Khang và đồng đội. |
Để tri ân những liệt sĩ ngành Tài chính đã hi sinh vì Tổ quốc, năm 2007, Bộ Tài chính phối hợp với UBND tỉnh Tuyên Quang tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt và xây dựng Nghĩa trang Liệt sĩ Phạm Văn Khang và đồng đội bên bờ sông Lô. Công trình được khánh thành vào dịp kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/2007), trở thành một địa chỉ đỏ của ngành Tài chính cả nước.
Trải qua nhiều lần đầu tư tôn tạo và nâng cấp, Nghĩa trang hiện nay không chỉ là nơi tưởng nhớ các liệt sĩ mà còn là một công trình văn hóa lịch sử khang trang. Cạnh khuôn viên nghĩa trang là Nhà văn hóa thôn Minh Tân – nơi sinh hoạt cộng đồng của nhân dân trong thôn. Sự kết hợp này tạo nên một không gian vừa linh thiêng vừa gần gũi với đời sống người dân địa phương.
 |
Hằng năm, vào các dịp lễ lớn như Ngày Giải phóng miền Nam (30/4), Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7), các đơn vị thuộc ngành Tài chính trên cả nước cùng nhân dân địa phương lại tổ chức dâng hương tại nghĩa trang. Đây không chỉ là hoạt động tri ân mà còn là dịp để thế hệ hôm nay nhắc nhớ về những hi sinh cao cả của các anh hùng liệt sĩ.
Ngày 12/7/2025 vừa qua, đồng chí Lê Thị Hoa – Bí thư Đảng bộ xã Xuân Vân, đồng chí Triệu Anh Dũng – Phó Bí thư thường trực Đảng bộ xã Xuân Vân, cùng đồng chí Nguyễn Việt Dũng – Viện trưởng Viện pháp luật về môi trường và phát triển bền vững đã tổ chức thăm viếng và dâng hương tại nghĩa trang. Đây là một hoạt động ý nghĩa nhằm thể hiện sự quan tâm của các cấp lãnh đạo đối với công tác tri ân các liệt sĩ.
 |
| Đồng chí Lê Thị Hoa – Bí thư Đảng bộ xã Xuân Vân, đồng chí Triệu Anh Dũng – Phó Bí thư thường trực Đảng bộ xã Xuân Vân, đồng chí Nguyễn Việt Dũng – Viện trưởng Viện pháp luật về môi trường và phát triển bền vững viếng và dâng hương tại nghĩa trang. |
Nghĩa trang Liệt sĩ Phạm Văn Khang và đồng đội không chỉ là nơi yên nghỉ của những người anh hùng đã hy sinh mà còn là một minh chứng sống động cho tinh thần quả cảm, sự cống hiến của ngành Tài chính trong thời kỳ kháng chiến. Đây cũng là một địa chỉ đỏ để giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước, sự biết ơn đối với những người đã ngã xuống vì độc lập dân tộc.
Sự hiện diện của Nghĩa trang bên bờ sông Lô như một lời nhắc nhở rằng mỗi tấc đất quê hương đều thấm đẫm máu xương và công lao của những người đi trước. Nơi đây mãi mãi là biểu tượng sáng ngời của lòng tri ân và tinh thần yêu nước bất diệt./.
