Chính sách mới về thuế, phí và hỗ trợ chuyển đổi số đang mở ra cơ hội lớn cho hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ. Khi mạnh dạn bước vào “sân chơi” doanh nghiệp, họ không chỉ khẳng định năng lực mà còn góp phần kiến tạo một cộng đồng doanh nhân tự tin, tự cường.
Hướng tới 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030
Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có 2 triệu doanh nghiệp, và đến năm 2045 đạt 3 triệu doanh nghiệp. Để đạt được mục tiêu này, Bộ Chính trị yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng bộ cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, góp phần phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân.
Theo đó, Nghị quyết nêu rõ nhiều giải pháp mang tính đột phá như: bãi bỏ lệ phí môn bài, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất vào năm 2026; cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán và dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị, kế toán, thuế, nhân sự cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ.
Cụ thể hóa chủ trương này, ngày 17/5/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết quy định từ ngày 1/1/2026, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng thuế khoán, đồng thời chấm dứt việc thu lệ phí môn bài. Nhà nước sẽ bố trí kinh phí để cung cấp phần mềm kế toán miễn phí và hỗ trợ chuyển đổi số cho các hộ kinh doanh theo quy định của Chính phủ.
(Ảnh minh họa)
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) khẳng định, việc các hộ, cá nhân kinh doanh xóa bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai và tiến tới thành lập doanh nghiệp để phát triển bền vững là vấn đề quan trọng và cần được tiến hành từng bước.
Hiện nay, cả nước có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, trong đó cơ quan thuế đang quản lý 3,6 triệu hộ và khoảng 2 triệu hộ đang nộp thuế khoán. Kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng, đóng góp 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra trên 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế. Do đó, việc chuyển đổi các hộ kinh doanh để phát triển bền vững là vấn đề quan trọng và cần được tiến hành từng bước.
Theo bà Nguyễn Thị Cúc, việc chuyển đổi là rất quan trọng. Quá trình này sẽ giúp các hộ và cá nhân kinh doanh tạo ra một mô hình thử nghiệm riêng, vừa tăng cường cơ sở vật chất, vừa kết nối với cơ sở dữ liệu, các chuỗi cung ứng trong nước, và thậm chí nếu phát triển tốt còn có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhờ đó, năng lực tài chính và quản trị kinh doanh cũng sẽ được nâng cao. Khi các hộ và cá nhân kinh doanh giàu lên, sản xuất kinh doanh tốt hơn thì cũng đồng nghĩa với việc làm giàu cho bản thân và cho đất nước.
Cần lộ trình chuyển đổi hợp lý
Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho cho rằng, việc xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh từ năm 2026 (Điều 13) là một yêu cầu quan trọng của Nghị quyết 68, cần thiết để đảm bảo công bằng và chống thất thu. Tuy nhiên, cần có lộ trình hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, đồng thời đơn giản hóa chế độ kế toán, khai thuế phù hợp với năng lực thực tế của họ. Tránh tình trạng “ép” chuyển đổi nhưng hộ kinh doanh không kịp thích nghi, dẫn tới tăng gánh nặng, thậm chí rút lui khỏi thị trường.
Chủ tịch VTCA cho hay, bản thân các hộ khi không thực hiện hạch toán, kế toán sẽ khó nắm được tình hình tài chính – kinh tế của mình, dẫn đến hiệu suất chưa cao. Khi chuyển sang thực hiện chế độ kế toán, sử dụng hóa đơn chứng từ, và xa hơn là chuyển đổi thành doanh nghiệp, thì việc quản lý và hiệu quả kinh doanh sẽ tốt hơn nhiều.
Trong khi đó, khi chuyển sang kê khai, nhà nước tạo điều kiện về cơ sở hạ tầng, tiền thuê đất, cũng như cung cấp các phần mềm kế toán dùng chung. Hiện Bộ Tài chính đang xây dựng phần mềm kế toán miễn phí cho tất cả các hộ kinh doanh. Như vậy, chi phí sẽ giảm đáng kể, giúp các hộ yên tâm hơn trong quá trình chuyển đổi.
Cụ thể, với trường hợp hộ cá nhân kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp, trong 2 năm đầu sẽ được miễn toàn bộ thuế TNDN. Trong 5 năm tiếp theo, mức thuế được giảm 50%. Hiện nay, thuế TNDN phổ biến là 20%, nhưng với doanh nghiệp nhỏ có quy mô doanh thu đến 3 tỷ đồng thì mức thuế chỉ 15%. Nếu doanh thu từ 3 đến 50 tỷ đồng thì thuế suất cũng chỉ 17%, và không phải nộp thuế ngay. Trong trường hợp doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà xưởng, nhà máy, xây dựng thương hiệu mà chi phí lớn dẫn đến thua lỗ thì trong 5 năm đầu có thể chuyển lỗ liên tục cho đến khi hết lỗ, sau đó mới phải nộp thuế trở lại.
Cùng với đó, nhà nước cho phép các khoản chi đào tạo nguồn nhân lực được hạch toán toàn bộ vào chi phí. Riêng các khoản chi cho đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, nếu doanh nghiệp chỉ hạch toán 100 triệu đồng thì thực tế được nhân đôi, tức là 200 triệu đồng, để có thêm nguồn lực áp dụng khoa học – kỹ thuật vào phát triển.
Bà Nguyễn Thị Cúc nhấn mạnh, thời gian qua, nhờ sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng, cơ quan thuế và các công ty tư vấn, hàng chục nghìn hộ kinh doanh đã chuyển sang kê khai hoặc thành lập doanh nghiệp. Trước đây, khi áp dụng thuế khoán, phần lớn hộ kinh doanh không có kế toán bài bản, chỉ ghi chép sơ sài như “sổ chợ”, nên khó nắm bắt tình hình tài chính. Việc chuyển sang kê khai giúp mỗi giao dịch đều có hóa đơn chứng từ, từ đó hộ kinh doanh có thể theo dõi doanh thu hằng ngày, kiểm soát tài chính tốt hơn và tự tin hơn trong quản lý, phát triển.
Bà Cúc cho rằng, thủ tục chuyển đổi lên doanh nghiệp hiện rất đơn giản: chỉ cần đóng mã số thuế cá nhân và đăng ký kinh doanh mới. Sau khi chuyển đổi, hộ sẽ thực hiện kê khai và nộp thuế theo phương pháp kê khai; chỉ khi kê khai mới được xuất hóa đơn. Nếu áp dụng hóa đơn VAT, hộ phải chuyển từ hóa đơn bán hàng sang hóa đơn điện tử VAT. Thuế được tính trên doanh thu trừ chi phí hợp lý; nếu lỗ thì không phải nộp, còn nếu có lãi thì vẫn được miễn thuế TNDN trong 2 năm đầu.
Chủ tịch VTCA gợi ý, để tiết kiệm chi phí nhân sự, thay vì tuyển thêm kế toán, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ có thể sử dụng dịch vụ đại lý thuế. Đại lý thuế sẽ thay mặt doanh nghiệp thực hiện thủ tục về thuế, kế toán và hỗ trợ giải đáp vướng mắc khi cơ quan thuế yêu cầu. Nhờ vậy, thủ tục thuế trở nên đơn giản, chi phí rẻ hơn và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp mới thành lập, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi còn có chính sách hỗ trợ từ nhà nước.
Cục Thống kê cho biết số lượng đăng ký doanh nghiệp trong 9 tháng đầu năm 2025 tăng cao nhờ “động lực” của Nghị quyết 68-NQ/TW nhằm phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân. Số doanh nghiệp gia nhập thị trường cao hơn số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Theo đó, 9 tháng năm 2025, cả nước có 145,0 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 1.420,2 nghìn tỷ đồng và tổng số lao động đăng ký là 874,0 nghìn lao động, tăng 18,9% về số doanh nghiệp, tăng 22,6% về vốn đăng ký và tăng 18,9% về số lao động so với cùng kỳ năm trước.
Tại cuộc họp rà soátt tình hình triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân mới đây, Phó thủ tướng nguyễn Chí dung yêu cầu phải tạo ra môi trường, cơ chế huy động vốn nhàn rỗi trong dân đưa vào nền kinh tế. Từ đó, lan tỏa phong trào khởi nghiệp toàn quốc, thúc đẩy hoạt động kinh doanh của khu vực tư nhân.
Phó thủ tướng nhấn mạnh cần triển khai ngay chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh chuyển sang doanh nghiệp, tìm hiểu xem có rào cản, tâm lý e ngại gì không? Mục đích là phải tạo được làn sóng chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp.
Theo: An Nhiên
Dẫn theo nguồn: https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/tu-ho-kinh-doanh-den-doanh-nghiep-mo-duong-cho-khat-vong-khoi-nghiep-d61934.html
